Meer info over brief aan Kamer

De brief over onderwijshuisvesting van staatssecretaris Paul van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan de Tweede Kamer, laat veel vragen open.

In de kou gezet

Wat direct opvalt is dat de brief niet ingaat op het echte probleem; de structureel te lage bekostiging vanuit het Rijk. Daardoor hebben gemeenten eigenlijk te weinig geld en zekerheid om de panden te renoveren, lange termijn afspraken met scholen te maken op basis van een programmatische aanpak, de doelen voor 2050 te halen, te innoveren en tijd te besteden aan kennisopbouw. Door dit probleem te negeren laat het Rijk de kinderen, docenten en het werkveld behoorlijk en al vele jaren in de kou staan.

Geen rijksprogramma

In de brief wordt wel het belang van goede schoolgebouwen, het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) onderwijshuisvesting (2021) en de grote opgave voor 2050 onderschreven, maar niet ingegaan op wat dat kost. Ook wordt niets gezegd over wat het kabinet daarvoor zelf onderneemt en aan financiën inregelt. Niets over het eigen huiswerk. Ook de oproepen, de onderzoeken en de voorstellen die (op eigen kosten) daarvoor vanuit het werkveld zijn gedaan, worden niet in de brief genoemd of zichtbaar gebruikt, hetgeen de vraag oproept of samenwerking wel op prijs wordt gesteld. Die vraag ligt bij het Ministerie.

Liever geld voor gebouwen

school Bovenstaande verklaart de vele negatieve reacties vanuit zowel scholen als gemeenten op het Programma Onderwijshuisvesting. Dit programma richt zich onder andere op kennisdeling, professionalisering en ondersteuning van gemeenten en schoolbesturen bij hun vastgoedopgave. Hoeveel geld in dit programma omgaat is niet uit de brief op te maken. Volgens geruchten is daar in 2024 € 10,2 miljoen voor vrijgemaakt en een vergelijkbaar bedrag voor komende jaren. In de brief staat dat de eerste gestandaardiseerde documenten eind dit jaar worden opgeleverd om op kleine schaal in de praktijk te worden getoetst. Het werkveld heeft hier nog niets van gezien en er zijn sterke twijfels over de doelmatigheid van en de sturingsfilosofie achter dit programma. Hoewel deze geluiden inmiddels ook het Ministerie hebben bereikt is hierover in de brief niets te lezen. Geen idee waarom. Een groot deel van het werkveld wil liever dat het geld naar de panden gaat.

Geld voor gebouwen en meer

Dat het geld naar de gebouwen gaat is wel de bedoeling van het Innovatieprogramma Onderwijshuisvesting. Hiervoor is € 359,5 miljoen beschikbaar vanuit het Nationale Groeifonds, waarvan €124,2 miljoen inmiddels is toegekend. Uit de Rijksbegroting blijkt dat € 122 miljoen is verdeeld; in 2024 € 13,6 miljoen, in 2025 € 11,5 miljoen, in 2026 € 25 miljoen, in 2027 € 33 miljoen en in 2028 € 37,8 miljoen. Dit programma start binnenkort en richt zich op product- en procesinnovatie binnen scholenbouw, staat in de brief te lezen. Extra budget om de meerkosten van innovatie te financieren is meer dan welkom, ook al gaat het hier om kwaliteitsslagen die eigenlijk nu al in de structurele bekostiging zou moeten zitten. En zo op het eerste gezicht lijkt ook hier veel geld op te gaan aan een parallelle organisatie naast de organisatie voor bovengenoemd programma en de bestaande organisatie. Hoeveel dat is en waar het geld precies naar toe gaat, wordt niet gemeld.

Kritische geluiden

Op basis van de informatie in de brief is het lastig de voortgang en de effectiviteit van het beleid te beoordelen. Dat geldt voor het werkveld, maar mogelijk ook voor de Kamer. “Moeten we ons hier nu verantwoorden voor de besteding van het geld?", was een vraag tijdens een presentatie over het Programma Onderwijshuisvesting, “Ja”, was het antwoord vanuit de zaal. "We hebben het hier over belastinggeld en zijn er niet om elkaar aan het werk te houden." Ook vanuit Bouwstenen zijn we daar kritisch op. Vooral om van te leren of bestuurders te informeren over de uitvoering van beleid. Dat zijn we als professioneel netwerk aan onze stand verplicht. Maar we dragen ook graag bij aan een oplossing, vanuit een constructieve houding en met respect voor alle partijen.

Meedoen?

Zoek samen met ons de samenwerking met elkaar en het Rijk vanuit een onafhankelijke, zelfstandige en niet institutionele positie. Word partner van Bouwstenen.

Graag gaan we met alle betrokkenen over dit onderwerp in gesprek tijdens de Maatschappelijk Vastgoeddag op 28 november 2024.